‘Het bijzondere aan Caroline is dat ze wilde bouwen aan een betere wereld’: Herman Van Goethem neemt afscheid van zijn collega en vriendin Caroline Pauwels

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

“Dat is eigenlijk via onze families. De oudste zus van Caroline is onze beste vriendin. Wij kwamen over de vloer bij de familie Pauwels toen ik 19 jaar oud was en Caroline 13 of 14 jaar. Dus eigenlijk kennen we haar al 45 jaar. Maar het was sinds zij en ik in 2016 samen rector werden, dat we elkaar heel nabij hebben leren kennen.”

Voor de VUB zijn het trieste dagen, met het verlies van twee ererectoren in twee dagen.

“Dat klopt. Beide rectoren hebben fundamenteel bijgedragen aan het vestigen van de universiteit als baken in de stad. Dat is begonnen onder Paul De Knop (wiens overlijden vrijdag bekend raakte, PG.). Hij heeft de infrastructuur en organisatie versterkt. Daarna kwam Caroline met haar boodschap, missie en visie. Dat geheel maakt dat de VUB er nu echt als sterke universiteit staat en waarmee het erg fijn samenwerken is. Met Jan Danckaert hebben ze ook een zeer goede opvolging voor Caroline.”

Het overlijden van Caroline Pauwels lokte veel reacties uit, lang niet alleen in de academische wereld. Hoe komt het dat ze zoveel mensen wist te raken?

“Dat is natuurlijk het fenomeen Caroline. Dat maakt de emotie nu zo groot.

“Het bijzondere aan Caroline is dat ze wilde bouwen aan een betere wereld. Dat deed ze als rector, met de blik op Brussel. Ze heeft haar universiteit helemaal verzoend met de stad. Dat is een heel grote verdienste. Ze focuste op thema’s als diversiteit en emancipatie, met de positie van de vrouw in de samenleving als bijzonder aandachtspunt. In een multiculturele context als Brussel is dat bijzonder relevant. Zo hebben vrouwelijke studenten uit kansengroepen het door hun socio-economische profiel vaak moeilijk.

“Tegelijkertijd ging ze op zoek naar schoonheid. Zo legde Caroline de link naar de kunstwereld in Brussel en Oostende, waar ze een pied-à-terre had (Pauwels was in 2021 curator van het Oostendse festival Theater Aan Zee, PG). Kunst kan de wereld dan misschien niet redden, maar als middel om harmonie te zoeken en schoonheid te vertolken is kunst een sterke springplank om de wereld te verbeteren.

“Dat alles combineerde ze met haar uitstraling van positiviteit. Dat heeft ze ook bij haar ziekte heel lang gehad. Eigenlijk was Caroline de hele tijd aan het lachen. Als je met haar praatte, schaterlachte ze twee keer per minuut. Wat niet wil zeggen dat ze een gemakkelijke was. Ze kon ook heel boos zijn. (lacht) Vaak was dat vanuit een onrechtvaardigheidsgevoel.”

Ook u focust als rector op het aanhalen van de band met Antwerpen. Hebt u iets geleerd van haar op dat vlak?

“Zeker. Doordat we elkaar zo goed kenden, zijn Caroline en ik spontaan op zoek gegaan naar een manier om samen te werken. Dat is het Hannah Arendt Instituut geworden, dat onderzoek doet naar diversiteit, stedelijkheid en burgerschap. Caroline zette er mij toen tot aan om Hannah Arendt te lezen. Daar hebben we het herhaaldelijk over gehad. Ik beschouw me in zeker opzicht als een leerling van haar, ja. (lacht) Ze heeft me veel bijgebracht.

“Maar ook haar streven naar democratisering van het onderwijs heeft mij geïnspireerd. Ze vond dat zoveel mogelijk jongeren de mogelijkheid moesten krijgen aan de universiteit te studeren en dat we ons daarvoor moesten inzetten.”

Haar onversneden positiviteit viel inderdaad op. Zelfs toen het al niet meer goed ging, bleef ze op zoek gaan naar nieuwe uitdagingen. Ze cureerde zelfs nog een tentoonstelling. Hoe uitte die drang naar positiviteit zich?

“Caroline mag dan misschien uit het Waasland komen, wat mij altijd opviel was dat die Wase klank volledig uit haar taal verdwenen was. Caroline is een echte Bruxellesse geworden. Een van de woorden die ze altijd gebruikte, was voesj. Dat is exact wat ze wilde: vooruit, allez hop, voesj, voesj.

“Ze wilde altijd creatief zijn en alles bevragen - net zoals de VUB. Altijd maar was ze op zoek naar nieuwe initiatieven, altijd denken over nieuwe zaken. Dat ging zeer vlug. Caroline sliep bijvoorbeeld weinig en had daardoor veel tijd om te lezen. Ik ben een slaapkop – ik mis veel meer tijd dan zij. Ze las zo ontzettend veel. Caroline leefde vlug en hard. Maar goed, als je zoveel dingen wilt doen, dan is het leven kort. Al is het bij haar wel heel kort geworden.”