CIA: oorlog uitgelopen op ‘mislukking’ voor Rusland, maar Poetin denkt sterker te zijn

Volgens CIA-directeur William Burns hebben het verloop van de oorlog en de huidige offensieven van het Oekraïense leger in het zuiden en oosten opnieuw pijnlijk duidelijk gemaakt hoe Poetin de Oekraïners heeft onderschat. De Russische leider heeft zich volgens hem met name verkeken op de moed en bereidheid van de Oekraïners om te vechten.

“Het is moeilijk om het verloop van de oorlog en Poetins staat van dienst in de oorlog te zien als iets anders dan een mislukking”, aldus Burns, oud-ambassadeur in Washington, donderdag tijdens een veiligheidsconferentie in Washington. De analyse van de CIA over de kapitale politieke en militaire blunders die Poetin met de invasie begaan heeft, sluit aan bij eerdere, vernietigende conclusies van westerse zusterdiensten, zoals de Britse.

Ze scheppen het beeld van een Russische leider die, ondanks zijn ruim twintig jaar in het Kremlin, heikele situaties zoals oorlogen verkeerd inschat en niet gediend is van afwijkende adviezen. “Hij onderschatte de kracht van de coalitie”, zei directeur Jeremy Fleming van de Britse cyber- en afluisterdienst GCHQ in juli over de Russische leider. “Hij onderschatte de economische gevolgen van de sancties. En hij overschatte de mogelijkheden van zijn leger om een snelle overwinning veilig te stellen.”

Langetermijnschade

Volgens de CIA denkt Poetin echter dat hij alsnog als overwinnaar uit de strijd kan komen. In het afgelopen halfjaar ging hij ervan uit, aldus Burns, dat de Europese vastberadenheid zou wankelen en de Amerikaanse aandacht zou afdwalen naarmate het conflict langer zou voortduren. Burns: “Poetin gokt erop dat hij taaier is dan de Oekraïners, Europeanen en Amerikanen. Ik en mijn collega’s bij de CIA geloven dat hij hierin net zo ongelijk heeft als in februari, toen hij zich verkeek op de Oekraïense wil om weerstand te bieden.”

De Amerikaanse spionagebaas zegt dat de oorlog enorme consequenties zal hebben voor Rusland. De Russen zijn onder andere het imago van een grote militaire macht kwijtgeraakt. Poetin klopte zich de afgelopen jaren op de borst dat het Russische leger enorm aan kracht had gewonnen door de ingrijpende modernisering die het land miljarden dollars kostte. Maar de strijd in Oekraïne liet zien dat het Russische leger zich op technologisch vlak zeker niet kan meten met de Amerikaanse krijgsmacht.

Zo missen veel hightechraketten hun doel, en kampen de Russen, na 198 dagen vechten, met een schreeuwend tekort aan geavanceerde wapens en manschappen. Ook zijn duizenden tanks en pantserwagens vernietigd en lopen de verliezen onder de soldaten elke dag flink op. “Niet alleen is de zwakte van het Russische leger aan het licht gekomen”, aldus Burns, “maar er zal ook op lange termijn schade worden toegebracht aan de Russische economie en aan generaties Russen.”

Fors aantal slachtoffers

Het Oekraïense leger, dat dagelijks de Russische verliezen bekendmaakt, schatte vrijdag dat 52 duizend soldaten van de invasiemacht zijn gesneuveld. Ook zouden 2.122 tanks en 4.575 pantserwagens zijn vernietigd. Dit is niet bevestigd door onafhankelijke bronnen. Het onafhankelijke militaire blog Oryx zei vorige week dat van ongeveer duizend Russische tanks kon worden bevestigd dat ze waren vernietigd of uitgeschakeld.

Dit is nog altijd een aanzienlijk aantal. “Hun grondtroepen zijn zo aangetast, dat het hen jaren gaat kosten om ze weer terug te brengen op het oude niveau”, zei de baas van alle Amerikaanse inlichtingendiensten, Director of National Intelligence Avril Haines, in juni. Rusland heeft het overgrote deel van zijn 170 parate gevechtseenheden, 110, naar Oekraïne gestuurd. Deze Battalion Tactical Groups (BTG's), die elk bestaan uit zo'n achthonderd soldaten, hebben zware klappen opgelopen.

Hoeveel van de 180 duizend man sterke invasiemacht is uitgeschakeld in het afgelopen halfjaar, is onduidelijk. De CIA schatte in juli het aantal verliezen onder de Russische soldaten op 60 duizend, onder wie 15 duizend doden. “De Russen incasseren een enorm aantal slachtoffers”, aldus Colin Kahl, een Amerikaanse staatssecretaris van Defensie. In augustus ging het Pentagon ervan uit dat 70- tot 80 duizend Russen waren gesneuveld en gewond geraakt.

Poetin uitdagend

Vergeleken met de Afghanistan-oorlog, de laatste grote en langdurige militaire operatie van het Russische leger, is dit aantal fors. Geschat wordt dat tijdens de tienjarige strijd in Afghanistan, dat Rusland in 1979 binnenviel, zo’n 10- tot 15 duizend militairen werden gedood. De vraag waar alle westerse inlichtingendiensten zich het hoofd over breken, is hoeveel Russische doden Poetin bereid is te accepteren.

Heeft hij een grens en komt die snel in zicht? Haines zei toen dat het oplopende dodental de Russische leider zou kunnen dwingen om aan te sturen op onderhandelingen. “Het is volkomen aannemelijk, afhankelijk van hoe de zaken zich de komende maanden ontwikkelen, dat hij ervan overtuigd raakt dat het waardevol is om tot een soort overeenkomst te komen”, was de analyse van Haines.

Tot nu toe heeft Poetin echter geen enkele signaal afgegeven dat hij serieus wil onderhandelen met Kyiv. “Wij zijn de militaire actie niet begonnen”, zei Poetin woensdag uitdagend op een conferentie. “Op de langere termijn zal het ons land zowel nationaal als internationaal helpen versterken.”